DotCom

Perniagaan dotcom sukar dipertahan

Berita Harian
29 April 2000

Kejatuhan saham teknologi di bursa saham Amerika Syarikat Nasdaq sejak kebelakangan ini menimbulkan tanda tanya sama ada ledakan syarikat berasaskan Internet atau dotcom masih dapat dipertahankan atau sebaliknya.
Jika kita lihat daripada reaksi Jeff Bezos, pengasas kedai buku Internet, amazon.com, yang rugi berbilion dolar Amerika dari nilai portfolionya berikutan kejatuhan Nasdaq, tidak ada tanda bahawa perkembangan semasa membawa kegelisahan kepadanya. Beliau yang dikatakan mudah tersenyum
Dilaporkan baru-baru ini masih ceria, meskipun nilai hartanya banyak terjejas. Bagi .., kejatuhan harga banyak saham dotcom memberi peluang kepada syarikat Internet yang kukuh untuk terus menguasai pasaran. Sebab itu beliau masih mampu tersenyum meskipun kerugian berbilion dolar.
Bagi sesetengah pihak pula, kejatuhan harga saham syarikat dotcom kebelakangan ini, hanya membuktikan bahawa fenomena perniagaan berasaskan Internet hanyalah keghairahan sementara. Tidak banyak bezanya seperti permainan hoola-hoop sebelum ini yang hilang dengan pengedaran zaman.
Lantas itu ada yang menyatakan syarikat dotcom sudah dotdead atau memangnya dotcon dari mulanya lagi. Bagaimanapun ada yang memberi penjelasan yang agak menarik mengapa fenomena dotcom sebelum ini begitu mendapat perhatian dan kenapa ia kini merosot dengan mendadak.
Antaranya ialah, Marc Faber, pengarang “The Gloom, Boom & Doom Report.” dalam satu artikel yang disiarkan oleh sebuah akhbar kewangan serantau, Faber cuba menerangkan kenapa sebelum ini harga saham dotcom melonjak dan kenapa pula sekarang ia merosot.
Bagi Faber keghairahan terhadap syarikat Internet yang ditempuhi baru-baru ini, hanyalah buih pelaburan atau investment bubble terhadap perniagaan TMT (teknologi, media, telekomunikasi). meskipun banyak mengaitkannya dengan kemunculan ekonomi baru, namun ia hanyalah satu daripada banyak buih pelaburan yang telah dilalui sebelum ini.
Buih pelaburan bukanlah baru. ia muncul dari masa ke semasa. selalunya ia berkait dengan perkembangan yang membawa perubahan mendadak yang sudah se mestinya membuka peluang bagi usahawan untuk membuat keuntungan yang besar.
Perkembangan yang dimaksudkan mungkin berkait dengan teknologi baru, ledakan eksport, penemuan bekalan sumber asli yang besar, atau pembukaan kawasan baru.
Faktor sama yang dikongsi oleh buih pelaburan ialah tahap ketidaktentuan yang tinggi terhadap potensi keuntungannya.
Kalau pada abad ke-18 dan 19, banyak daripada buih pelaburan dikaitkan dengan pembukaan kawasan baru atau penemuan bekalan baru sumber asli, pada abad ke-20 ia banyak berkaitan dengan kemunculan teknologi seperti kemunculan kereta, jentera elektrik, peralatan elektrik, telefon, kapal terbang, radio dan televisyen.
Dalam kemunculan teknologi baru pada abad ke-20, kereta api yang diperkenalkan pada abad ke-19 (ia juga adalah buih pelaburan) dianggap pula sebagai perusahaan “ekonomi lama” yang akan dipintas oleh syarikat “ekonomi baru”. Kemunculan “ekonomi baru” itu akan tetap memperdaya usahawan dan pelabur sepanjang masa. Oleh kerana kapitalisme memerlukan pencapaian keuntungan maksimum untuk berfungsi, ia juga membinasakan keuntungan apabila keuntungan itu dikejar oleh semakin ramai orang.
Dengan itu apabila syarikat “ekonomi baru” berkembang dengan pesat, bahagiannya semakin dikongsi oleh kian ramai peserta dan bahagian diperolehi oleh setiap orang akan semakin kecil.
Sebagai contoh pada 1908, ada 500 syarikat pengeluar kereta di Amerika Syarikat. Kebanyakannya tidak kedengaran lagi sekarang dan hanya tiga saja yang kekal beroperasi.
Begitu juga ceritanya dengan syarikat pengeluar radio, televisyen dan syarikat penerbangan.
Berikutan itu dalam sesebuah buih pelaburan apa yang tidak dipertikaikan ialah potensi dan impaknya untuk membawa perubahan kepada kehidupan kita. Apa yang selalu salah ditafsirkan ialah potensi keuntungan yang boleh diraih daripadanya.
Oleh kerana terlalu ghairah mengejar keuntungan dalam ekonomi baru yang muncul, pasaran selalunya menjadi kurang cermat dan menyediakan dasar kewangan yang agak longgar dan kredit yang banyak untuk memuaskan keperluan pelabur. Berikutan itu, selagi kredit berkenaan tersedia,
Selagi itu sesebuah buih pelaburan akan terus berkembang.
Bila pula ia meletup? Ramai yang berpendapat sesuatu buih pelaburan akan meletup apabila kadar faedah meningkat.
Adakah keadaannya begitu? buih pelaburan adalah seperti lonjakan ekonomi. Dalam lonjakan ekonomi, permintaan terhadap pinjaman meningkat kerana syarikat perlu memperkembangkan pengeluaran masing-masing dan menambah pembelian barang
mentah. Dalam lonjakan harga aset, seperti di pasaran saham ,harga saham yang meningkat memerlukan lebih banyak lagi wang baru untuk menyokong peningkatan harga yang berterusan. dengan itu, kenaikan kadar faedah yang disebabkan oleh permintaan terhadap pinjaman yang tinggi, hanyalah merupakan hasil sampingan daripada sesebuah buih pelaburan. Ia tidak meletupkan buih itu, seperti pelabur di nasdaq sebelum ini.
Mereka tidak menghiraukan kenaikan kadar faedah yang meningkat seperempat daripada satu peratus setiap kali Ia dinaikkan oleh rizab persekutuan Amerika. Apa nak dirisaukan kenaikan kurang daripada satu peratus itu jika harga saham di nasdaq naik 100 peratus setahun.
Berikutan itu apa yang meletupkan sesebuah buih pelaburan.
Hanya satu saja yang boleh meletupkannya, iaitu jika pelabur mula menanggung kerugian yang ketara. Ketika itu pelabur akan mula berhati-hati dan pasaran saham tidak lagi mencapai paras tinggi terbaru. Arah aliran meningkat mula dijejas dan bekalan saham mula melebihi permintaan. Pelabur mula hilang keyakinan dan mula mengurangkan pelaburan mereka.
Bagi Faber ketidaktentuan di Nasdaq dan bursa lain kebelakangan ini hanyalah permulaan.